122987864 m scaled

ΠΡΟΣΒΛΗΤΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΕ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ (πχ FACEBOOK) – ΠΟΙΕΣ ΟΙ ΑΞΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΛΗΤΟΜΕΝΟΥ

Ήδη από την 1η δεκαετία του παρόντος αιώνα έλαβε χώρα η γένεση και ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με 1ο αυτών το FACEBOOK. Έκτοτε εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως κατέστησαν χρήστες των εν λόγω μέσων, οι οποίοι αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών λόγω της κοινωνικής αποστασιοποίησης εξαιτίας πανδημίας του covid – 19.

Συχνά παρατηρείται το φαινόμενο χρήστες των εν λόγω μέσων να δημοσιεύουν μέσω αυτών προσβλητικά σχόλια και αναφορές για έτερα πρόσωπα.

Ποιο δικαίωμα προσβάλλεται δια της ανάρτησης προσβλητικών χαρακτηρισμών διά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης;

Προσβαλλόμενο δικαίωμα στην περίπτωση αυτή τυγχάνει το δικαίωμα στην προσωπικότητα. Το δικαίωμα στην προσωπικότητα ερίδεται στο άρθρο 2 § 1 του Συντάγματος και αφορά το ατομικό δικαίωμα της αξίας του ανθρώπου και του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας Πρόκειται  για ένα πλέγμα αγαθών, που συνθέτουν την υπόσταση του προσώπου, με το οποίο είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο, στα προστατευόμενα δε σύμφωνα με τις εν λόγω διατάξεις αγαθά εντάσσονται και η τιμή και η υπόληψη του φυσικού προσώπου, η ψυχική υγεία και ο συναισθηματικός κόσμος του ανθρώπου, καθώς και η ελευθερία και ειδικότερα η ελευθερία για ανάπτυξη της προσωπικότητας του ανθρώπου, η οποία αναφέρεται και στις σχέσεις αυτού προς τους άλλους ανθρώπους.

Ο νόμος δεν ορίζει την έννοια της προσωπικότητας παρέχοντας έτσι το πλεονέκτημα στον εφαρμοστή του δικαίου να καλύψει και προσβολές οι οποίες δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από το νομοθετη. Έτσι γίνεται δεκτό ότι στην έννοια της προσωπικότητας περιέχονται όλες εκείνες οι αστάθμητες αξίες οι οποίες απαρτίζουν την ουσία του ανθρώπου (βλ. Γεωργιάδη, Γενικές Αρχές, σελ 147) και η προσωπικότητα προστατεύεται (άρθρο 57 ΑΚ) σε όλα τα αγαθά που τη συγκροτούν, ήτοι, μεταξύ άλλων, α) στοιχεία αναφορικά με τη ζωή, σωματική ακεραιότητα και την υγεία του προσώπου (σωματικά αγαθά), β) στοιχεία αναγόμενα στον ψυχικό και συναισθηματικό κόσμο του ανθρώπου (ψυχικά αγαθά), γ) στοιχεία σχετικά με την ελευθερία προς ανάπτυξη της προσωπικότητας, δ) στοιχεία συνδεόμενα με την τιμή του προσώπου, ε) στοιχεία του ιδιωτικού βίου και της σφαίρας του απορρήτου (βλ Γεωργιάδη ο.π.,). Στην έννοια του δικαιώματος επί της προσωπικότητας περιλαμβάνονται όλα τα άυλα αγαθά, τα οποία είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα με το πρόσωπο και ανήκουν σ’ αυτό, όπως είναι και η κοινωνική ατομικότητα του ανθρώπου (ΕφΔωδ 192/2009, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ],

Ποιες οι αξιώσεις του προσβαλλόμενου εναντίον εκείνου, ο οποίος διατύπωσε τις προσβλητικές αναφορές;

Ειδικότερα επισημαίνεται, ότι σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 57 ΑΚ, όποιος προσβάλλεται παράνομα στην προσωπικότητά του έχει δικαίωμα να απαιτήσει να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον.  Η προσβολή είναι παράνομη όταν η επέμβαση στην προσωπικότητα του άλλου δεν είναι επιτρεπτή από το δίκαιο ή γίνεται σε ενάσκηση δικαιώματος, το οποίο, όμως, είναι από άποψη έννομης τάξης μικρότερης σπουδαιότητας, είτε ασκείται καταχρηστικά. Ενόψει της σύγκρουσης των ως άνω προστατευομένων αγαθών προς τα προστατευόμενα αγαθά της προσωπικότητας των άλλων ή προς το συμφέρον της ολότητας, θα πρέπει να αξιολογούνται και να σταθμίζονται στη συγκεκριμένη περίπτωση τα συγκρινόμενα έννομα αγαθά και συμφέροντα για την διακρίβωση της ύπαρξης προσβολής του δικαιώματος επί της προσωπικότητας και ο παράνομος χαρακτήρας της (βλ. ΑΠ 1897/2006, ΧρΙΔ 2007.410 και ΠΠρΑΘ 6148/2013 ΝΟΜΟΣ). Πέραν της ως άνωθι αξίωσης και βάσει του άρθρου 59 ΑΚ ο πληττόμενος δύναται να αξιώσει από το δικαστήριο να καταδικαστεί ο υπαίτιος και σε καταβολή αποζημίωσης για την ικανοποίηση της ηθικής βλάβης του προσβληθέντος, καθώς επίσης να υποχρεωθεί ο υπαίτιος σε δημοσίευμα ή σε ο,τιδήποτε άλλο επιβάλλεται από τις περιστάσεις.

Ενδεικτικά επισημαίνεται η υπ’ αριθμ. 31/2022 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ιωαννίνων – Ειδικές Διαδικασίες (ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ) σύμφωνα με την οποία κρίθηκε ως παράνομη προσβολή στην προσωπικότητα η ανάρτηση σχολίου στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης FACEBOOK, δια του οποίου μία μεταπτυχιακή φοιτήτρια κατηγορούσε συνάδελφό της, ότι προκειμένου για την επαγγελματική αποκατάσταση της και την κοινωνική της άνοδο συνήψε ερωτική σχέση με καθηγητή στο πανεπιστήμιο. Η εν λόγω ανάρτηση θεωρήθηκε από το δικαστήριο ότι «…προσβάλλει σφόδρα την τιμή και την υπόληψη της ενάγουσας, αφού έτσι αυτή παρουσιάζεται ως άτομο ανήθικο, χωρίς καμία αναστολή, που προκειμένου να αναρριχηθεί κοινωνικά και επαγγελματικά συνάπτει ερωτικό δεσμό με τον καθηγητή της…».